Milczenie Ujgura - niechińska wyprawa do Państwa Środka

Ania i Darek Piechowie

11 stycznia 2020, godz. 18.30

Uwaga: Pokaz odbędzie się w tymczasowej siedzibie Jaremy przy Al. Wilanowskiej 333 (na przeciwko pętli autobusowej przy stacji Metro Wilanowska. Wstęp wolny

Życie zmieniało się powoli od 1949 roku, gdy proklamowano Chińską Republikę Ludową, ale nigdy mieszkańcy stepów, pustyń, gór i oaz zachodnich Chin nie występowali głośno przeciwko chińskiej adminsitracji tak, jak to było na przykład w sąsiednim Tybecie. Gdy na początku nowego stulecia ograniczenia dotknęły ważnych kulturowych aspektów życia, jak tradycyjny strój, zwyczaje, rodzina, religia coś w ludziach pękło. Zwłaszcza rok 2014 przyniósł kilka głośniejszych protestów miejscowej ludności ale od tej pory ich kraj stał się jedną z najbardziej niedostępnych i izolowanych części Chin, która dla przybysza z zewnątrz, nie-Chińczyka jest niezwykle trudna do poznania ze względu na wiele ograniczeń administracyjnych.

Azja Centralna to tygiel etniczny ale też polityczny. Ludzie zawsze tu od kogoś zależeli i mimo, że byli na własnej ziemi, to wpływ na ich życie i kulturę zwykle miał ktoś obcy. Marzenia o Wielkim Turkiestanie – kraju, który połączyłby muzułamńskie ludy pochodzenia tureckiego w jeden organizm państwowy nigdy się nie ziściły.

Zapraszamy tym razem w podróż do Ujgurów, którzy są jedną z 55 mniejszości uznanych oficjalnie w Chinach i największą muzułamńską społecznością w Państwie Środka. Żyje ich w Chinach 11 milionów głównie w Ujgurskim Autonomicznym Regionie Xinjiang (spolszczona nazwa – Sinciang).

Sinciang to duży, rzadko zaludniony obszar, największa prowincja Chin. Pomimo wielu trudności, które napotykają podróżnicy spoza Chin – bariera kulturowa, językowa, ograniczenia w poruszaniu się i kontaktach z lokalną ludnościa, przemierzyliśmy samochodem 5 tysięcy kilometrów wśród Ujgurów ale też innych mniejszości zachodnich Chin – Kazachów, Kirgizów, Tadżyków i Tuwińców, których żyje tutaj w Górach Ałtaju niespełna dwa tysiące.

Przejedziemy góry i płaskowyża Pamiru, Kunlun, Tien Szanu, piaski pustyni Takla Makan by pokonać wielką pustynną rzekę – Tarym. Podpatrzymy ludzi, którzy mieszkają w tej słabo zaludnionej części Chin od Kotliny Kaszgarskiej przez Kotlinę Turfańską, Dżungarię aż po Ałtaj na granicy z Rosją i Mongolią. W centrum naszej podróży będą zawsze ludzie – ci, którze mieszkają tutaj od wieków, którzy zachowali swój język, obyczaje ale w obliczu polityki jednych Chin stoją przed wyzwaniem, by utrzymać swoją odrębność. Słowo „Ujgur” pochodzi od starotureckiego słowa „Uyγur, co dosłownie oznacza „zjednoczeni”. Widzieliśmy ich jako silną wspólnotę, która może być twórczą i ważną częścią Chin pod warunkiem, że autonomia nie będzie tylko nic nie znaczącym słowem w nazwie regionu, podczas gdy faktyczna sytuacja tutejszych mieszkańców nie jest lepsza niż w Tybecie a świat na temat Ujgurów milczy.

Przed pokazem: miniatura slajdowa Agnieszki Kubiczek: "Madera"